Die Walküre, 9 juni 2010

Evelyn Herlitzius als Brünnhilde

Ging ik al meer dan tevreden na het zien van Das Rheingold terug naar het hotel in Keulen, na het bijwonen van die Walküre de volgende dag was ik zeer enthousiast. In het eerste bedrijf stond er een prachtig incestueus liefdespaar op het podium: Siegmund en Sieglinde, verwekt door Wotan bij een aardse vrouw. Sieglinde, gehuwd met de brute Hundung, werd verliefd op Siegmund, die zij na jaren van scheiding, aanvankelijk niet als haar broer herkende. Stefan Vinke, die de rol van Siegmund zong en in de opera Siegfried ook de titelrol op zich zou nemen, had als partner de lyrische sopraan Astrid Weber. Het publiek gaf dat tweetal terecht een stevig applaus na het einde van hun vijfentwintig minuten durende liefdesduet. In de tweede acte stonden allereerst de overspelige Wotan (Greer Grimsley) en zijn gekwetste echtgenote Fricka (Dalia Schaechter) tegenover elkaar. Fricka, de godin van het huwelijk, is verontwaardigd dat Wotan het incestueuze en overspelige liefdespaar zijn steun geeft in plaats van hen straft. De wat stijfjes ogende Fricka nam, in de groots gemeubileerde salon van het Walhalla bewaakt door gevallen helden met machinegeweren over de schouder, de gelegenheid te baat om met een kopje thee in de hand Wotan stevig de les te lezen. Zij eiste genoegdoening. Het werd de aanleiding tot een groot conflict tussen Wotan en zijn lievelings dochter Brünnhilde. En hoe? Brünnhilde, die de sleutelfiguur in de Ring is, kreeg een fenomenale vertolkster in de persoon van Evelyn Herlitzius. Ik zag haar al eens eerder in Essen als een geweldige Isolde. Nu dan als Brünnhilde. Wat een prachtstem, wat een klankkleur, volume en articulatie. Haar acteerprestatie vroeg ook om superlatieven. Geen wonder dat zij het meeste applaus oogstte. Wotan liet in een grote monoloog trefzeker en indrukwekkend zien dat hij wel over de nodige zelfkennis beschikt, maar niet kon voorkomen dat hij een tragische figuur werd. Oorzaak: zijn vrouw Fricka eiste, dat Wotan zijn zoon Siegmund zou straffen. Hij gaf toe maar in zijn hart wilde hij dat juist niet. Brünnhilde voelde dit goed aan en weigerde uiteindelijk het bevel tot medewerking aan een straf voor Siegmund uit te voeren. Het conflict werd niet opgelost want na een spannende dialoog tussen vader en dochter zagen de toeschouwers dat Wotan zelf ingreep door zijn zoon Siegmund te doden. Het laatste bedrijf vangt aan met de beroemde Walkürenrit en speelt zich voor een groot deel af tussen de lijken van gevallen helden die door de acht Walküren naar het Walhalla worden gekust. Door hun vertrek naar het Walhalla ontstond op het podium voldoende ruimte voor Brünnhilde en Wotan om hun afstandelijkheid, ontstaan door hun conflict, en later weer hun intimiteit in de verhouding vader-dochter te laten blijken. Het derde bedrijf vond na een spannende Walkürenrit haar hoogtepunt in het laatste halfuur toen Wotan en Brünnhilde in een schitterende dialoog afscheid van elkaar namen. Zoals altijd ontroerde mij dit afscheid door de prachtige muziek die Wagner voor deze scène schreef, maar ook omdat een vader zijn ongehoorzame dochter, waar hij zoveel van hield, zo hard strafte. Hij verbande haar tot een langdurige slaap op een rots omgeven door vuur.

Zagen de toeschouwers de protagonisten in topvorm dat was ook het geval met het orkest dat nu wel nadrukkelijker aanwezig was dan bij Das Rheingold. De protagonisten bleven echter steeds verstaanbaar door de kracht van hun stemmen. Het publiek beloonde de zangers en orkest terecht met een langdurig applaus. Wagner, die niet over de kwaliteitzangers beschikte die in Keulen wel op het podium stonden zou van zijn eigen werk uitermate hebben genoten.