Er hing een merkwaardige sfeer in de Vlaamse opera (Antwerpen). Ik zag, als abonnementhouder, andere mensen op de stoelen in mijn nabije omgeving. Er waren enkele moslimmeisjes die na de pauze samen met nog wat andere teleurgestelde toeschouwers hun stoelen lieten voor wat ze waren. Kort voor aanvang van de tweede helft van de opera waren er luidruchtige discussies en de muziekliefhebbers waren bij de eerste tonen maar moeilijk stil te krijgen. Ook het applaus was niet zo uitbundig zoals ik gewend ben in de Vlaamse opera. Waren de mensen teleurgesteld over deze voorstelling van Aïda? Het werk trekt meestal volle zalen omdat het zo populair is. Die populariteit ontleent het aan de machtige koorwerken en de massascènes op het podium. Van een triomfmars met Egyptische overwinnaars en Ethiopische slaven was echter niets zichtbaar. De uitstekende koren zongen achter de coulissen en regisseur Peter Konwitschny had er bij zijn interpretatie voor gekozen om de nadruk te leggen op de relaties tussen de hoofdrolspelers. Het is een te rechtvaardigen keuze maar de meer traditioneel ingestelde operaliefhebber had zich wel een andere Aïda voorgesteld. Dus geen massascènes maar wel een eenvoudig wit Egyptisch vertrek met een centraal opgestelde rode, later witte bank. Daar speelden alle dramatische scènes zich af. Ook die tussen de rivalen Aïda en de Egyptische prinses Amneris. Tijdens de triomfmars stonden in die ruimte uitsluitend de hoge priester Ramfis, die de dienst uitmaakt in deze opera, de naamloze Egyptische koning en zijn dochter Amneris op het podium. Zij vierden met een bacchanaal in een cabareteske scène, getooid met belachelijk aandoende feestmutsen, de overwinning.
Ik kan goed leven met deze regie maar had meer moeite met enkele hard zingende solisten die mij zelden ontroerden terwijl de vele intieme momenten hen toch ruimschoots de mogelijkheid boden. Ook de acteerprestaties vond ik matig. Vooral die van de tenor Mikhail Agafonov. Hij blies zichzelf op door tijdens de eerste de beste aria: ‘Celeste Aïda’ wel loei hard te zingen maar zonder passende mooie stembuigingen. Die verwacht je toch bij een aria waarin je over je geliefde zingt. Agafonov was beslist niet geloofwaardig. Bovendien rondde hij de laatste noot van iedere muzikale zin niet mooi af. De Aïda-rol nam Michele Capalbo voor haar rekening. Ook zij beschikte over een grote stem met zo nu en dan te veel vibrato en weinig ontroerende hoge noten. Susanna Levonen als Amneris beviel mij als de in haat en liefde verwikkelde protagonist nog het beste. Ze acteerde vol vuur en gebruikte haar hele stemregister om door list en haat Aïda het leven zuur te maken. Daar ging het in deze opera om. Twee vrouwen zijn verliefd op dezelfde man (Radames). Ieder droomt van een eeuwige liefde maar is tevens verwikkeld in een oorlogsproces dat de onderlinge verhoudingen sterk vertroebelt. Riccardo Zanellato als Ramfis en Werner van Mechelen als de Ethiopische Koning Amonasro vertolkten hun rollen zowel vocaal als acterend prima. Het orkest onder leiding van dirigent Dimitri Jurowski deed haar best om de fijnzinnige passages die Verdi schreef voor zijn hoofdpersonen ook op een intieme wijze te laten klinken. De koorscènes begeleidde hij waar nodig monumentaal.
Aïda klonk voor het eerst in de geschiedenis van de Vlaamse Opera. Het was geen topklasse maar wel een uitvoering waaraan je terugdenkt omdat Peter Konwitschny je laat nadenken over de emoties die gepaard gaan met overwinning en nederlaag. Ik vermoed dat niet iedereen er zo over denkt en dat een visuele triomfmars toch node werd gemist.
Operabeluisteren.nl 