- Toneelbeeld Stad Mahagonny
Nog nooit zag ik, nee ik had zelfs nog nooit gehoord van de opera ‘Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny’ van Kurt Weil en tekstschrijver Bertold Brecht. Een opera, gecreëerd tussen twee wereldoorlogen door toch een vermaard duo en bekend van ‘Die Dreigroschenoper’. Ik ben abonneehouder en zat op dinsdag 11 oktober in rij 8 van de Vlaamse opera. Het werk duurde bijna drie uur en ik wist na afloop niet wat ik er van moest denken. Helder was dat ik een opera zag met een duidelijke afkeer van de toen bestaande maatschappij. Het werk is een rechtstreekse aanklacht tegen het kapitalisme waarbij geld en genot een hoofdrol schijnen te spelen. Althans zo lieten de auteurs van deze opera dat meer dan duidelijk merken. En de toeschouwers bleken nog medeplichtig ook aan de geschetste verderfelijke wereld. Na het eerste bedrijf gingen van sommige protagonisten de middelvinger omhoog wijzend naar het publiek. En even voordat het toneelgordijn definitief dicht ging kwamen de acteurs, uit volle borst zingend lopen tussen de rijen toeschouwers en ons nog eens onder de neus wrijven dat we ook deel uitmaken van een genotcultuur waarin alleen geld een alles bepalende rol speelt. U vraagt zich af wat ik allemaal op het podium voorbij zag komen. Welnu, een aanvankelijk welvarende camping die stond voor de stad Mahagonny in de woestijn, opgericht door drie ontsnapte criminelen, die er een samenleving creëerden waarin alles mogelijk is als er maar voor wordt betaald. Al spoedig verschijnt er een batterij prostituees die de snel groeiende mannengemeenschap het nodige erotische vertier moet verschaffen. De seksslavinnen zijn niet te beroerd om zich naakt te vertonen en al spoedig zien we op het toneel een rij masturberende mannen en copulatie simulerende paren. Het lijkt een smakeloos seksparadijs daar bij die campers. Aan eten is er geen gebrek. Soms geserveerd op een naakt vrouwenlichaam en er toe leidend dat een van de mannen zich letterlijk en figuurlijk doodvreet. Nog een slachtoffer valt er wanneer een bokswedstrijd om een weddenschap ontaardt in een opzettelijk dodelijke knock-out van een van de sparringpartners. Niemand die er om treurt behalve de man die zijn vriend en geld kwijt raakt want hij verliest zijn weddenschap. Toch nodigt hij iedereen uit voor een bierfeest. Drinken, drinken! Maar hij kan het gelag niet meer betalen en dat is in Mahagonny een groot vergrijp. Hij wordt geëxecuteerd.
Het duo Weil/Brecht beschikt over een vooruitziende blik blijkt nu 80 jaar later. Ik denk dan aan de meer dan één miljoen alcoholverslaafden en comazuipende jongeren in ons land en de honderden seksslavinnen op de Wallen en de misstanden in de financiële wereld. Opera dient, zoals andere kunstvormen, behalve amusement ook aanleiding te geven tot reflectie. Dat was vanavond gelukkig weer zo. Een compliment aan de Vlaamse opera die al eerder afweek van gestandaardiseerde scènes zoals bij de opera’s Samsom et Dalila en Aïda. Het publiek heeft dan na afloop stof om over na te denken.
De opera van vanavond toont ook dat muziek de harde werkelijkheid kan nivelleren. De muziek van Kurt Weil (1900-1950) is toegankelijk, soms subtiel dan weer met veel slagwerk, hawaï- gitaar en saxofoons Er zijn bekende songs zoals de ‘Alabama Song’.En je hoort variétémuziek, dansritmes en aria-achtige interventies. De muzikale leiding was in handen van Yannis Pouspourikas. Uitblinkende zangers waren Noémi Nadelman als Jenny Hill en John Daszak als Jim Mahoney. Als ik u dan ook nog vertel dat het er op het podium een bont gezelschap staat in een belichting die alles minder zwaar maakt dan begrijpt u waarom er ondanks het vele naakt en enkele smakeloze scènes toch geen boegeroep was. De Vlaamse opera had zich ingedekt. Men vond het extreme geweld en de expliciete seks niet geschikt voor jonge kijkers. Die mochten er niet in. Maar er zaten ditmaal wel meer 20-ers en 30ers in de zaal. Zij accepteerden dat regisseur Calixto Bieito de stad Mahagonny schilderde als het Sodema en Gomora van een nieuwe wereld waar verdiend geld werd aangewend aan ontucht en gulzigheid. Een wereld waarin consumeren de boodschap is.
Operabeluisteren.nl 