Hartverscheurende Traviata bij de Met

Natuurlijk gingen de bezoekers niet juichend naar huis. Bij een zo’n slecht aflopend liefdesverhaal past een waardig vertrek. Ongetwijfeld zijn er hier en daar wat traantjes weggepinkt bij Verdi’s La Traviata. De productie was van de Duitse regisseur Willy Decker. De Pathé-bioscoop in Tilburg sloot het operaseizoen succesvol af met de rechtstreekse uitzending vanuit de Metropolitan in New York in een uitverkochte zaal. Een aantal diehards was al vertrouwd met deze uitvoering waarvan in 2005 een DVD in Salzburg is opgenomen. Daarin maakten Anna Netrebko en Rollando Villazon furore. Ook de Nederlandse Opera nam onlangs deze productie voor haar rekening. Decker heeft er bij deze Traviata voor gekozen af te zien van glitter en glamour.

De courtisane Violetta was aanvankelijk uitgedost in een vuurrood cocktailjurkje en de mannen in een zakelijk zwart kostuum. Zij stond vrijwel steeds op een grijs ommuurd podium waarop een levensgrote stationsklok was geplaatst die haar confronteerde met de korte tijd die haar nog restte vanwege een ernstige longtuberculose gecombineerd met een losbandig leven. Ook de bijna voortdurend stille aanwezigheid van dokter Grenvil op het podium verhoogde die confrontatie. Meer nog in gebaar dan in woord maakte hij Violetta duidelijk dat hij haar niet kon helpen en dat haar dood onvermijdelijk zou zijn. Al in de ouverture en vooral in de prelude van de laatste acte van Verdi’s meesterwerk wordt Violetta’s tragische einde door de strijkers aangekondigd. De opera, waarvan de oorspronkelijk geplande titel was ‘Amore e morte’, gaat over de liefde tussen de courtisane Violetta en Alfredo. Een liefde die onmogelijk wordt gemaakt door de chanterende vader van Alfredo.

Verdi zag in Parijs op 2 februari 1852 het toneelstuk ‘La Dame aux camélias’ van Dumas Parijs. Hij liet zich de tekst toesturen en gaf in 1852 Francesco Maria Piave de opdracht een libretto te schrijven voor zijn nieuwe opera La Traviata die in maart 1853 in Venetië in première ging.

De opera bevat prachtige muziek met schitterende melodieën, fraaie aria’s, duetten en koren. Een deel van de muziek zijn gecomponeerd  in driekwarts maat. Denk maar aan het drinklied ‘Libiamo, libiamo ne ‘lieti calici’ dat er ook wel in gaat bij de niet-operaliefhebbers. Nog indrukwekkender is die maatvoering aan het einde van de tweede acte wanneer Violetta door Alfredo is beledigd en zijn vader en vrienden ingrijpen.

De opera is een familiedrama met diep gevoeld persoonlijk leed en niet zo heel ver verwijderd van wat Verdi zelf doormaakte net voor hij het werk schreef. De karakters heeft hij stuk voor stuk zorgvuldig uitgewerkt.

De rol van Violetta, vertolkt door de Franse sopraan Natalie Dessay is een zeer lastige. Deze vrouwelijke hoofdrol bestaat uit twee persoonlijkheden wat het zingen zeer moeilijk maakt. Enerzijds vertolkt zij in de eerste acte de vrolijke courtisane die met haar thrillers en coloraturen haar nieuwe geluk bezingt en anderzijds daarna haar troosteloze en uitzichtloze situatie weergeeft door de rol donkerder getimbreerd en dragend te zingen. Dessay zong deze rol voor het eerst in de Met, maar was jammer genoeg niet zo goed bij stem. Ze mistte niet alleen een topnoot, waarvoor ze tijdens het interview in de pauze haar excuses aanbood, maar bovendien bleek haar stem nog enigszins omfloerst omdat ze nog maar net hersteld was van een griepje. Weliswaar zong ze wat minder uitbundig dan Netrebko dat deed in Salzburg maar in de tweede acte ging het beter. vooral vanaf de confrontatie met Alfredo’s vader die Violetta met succes trachtte te overtuigen haar relatie met zijn zoon op te geven. Haar acteren was perfect. Zij liet zien zich er steeds duidelijk bewust van te zijn dat Violetta’s enige echte liefde een ontluisterend einde zou krijgen. Haar ‘addio del passato’ waarmee zij afscheid neemt van het verleden in het vierde bedrijf werd op schrijnende en schitterende wijze weergegeven. Matthew Polenzani vertolkte zijn rol als haar minnaar Alfredo ook wat minder bruisend dan Rolando Villazon. Maar zingen kan hij !!! Met grote charme bracht hij zijn aria’s en duetten over het voetlicht. Een prachtige stem met een mooie klankkleur. Het meest imponerende optreden was voor mij dat van de Russische bariton Dmitri Hvorostovsky als Alfredo’s vader Giorgio Germont. Vanaf het moment dat hij in de tweede acte bezit nam van het podium en Violetta op intimiderende wijze met valse praatjes en gespeelde emoties afdwong zijn zoon als geliefde op te geven, viel ik opnieuw voor zijn indrukwekkende bariton en acteerprestatie. Hij is in staat om zonder te ademen lange frases te ontwikkelen. Zijn dictie is subliem. Voor de bekende aria: ‘Di provenza il mar’ oogstte hij terecht een groot applaus. Het is de aria waarin hij zijn zoon probeert over te halen naar zijn ouderlijk huis terug te keren. Verdi componeerde deze aria  voor deze rol eigenlijk te mooi. Giorgio Germont verdiende die absoluut niet! Koor en orkest onder leiding van Fabio Luisi deden waren ze goed in waren: Zelf goed musiceren en de solisten de kans geven te schitteren.

Advertentie

Read Full Post »

Meeslepende Manon van Massenet in de Met

Ze is mooi, sensueel, pas 16 en moet van haar familie naar een klooster want ze is op te veel pleziertjes uit is. Men wil haar temmen. Het zal niet lukken. Manon komt op haar éérste reis, naar dat klooster, in contact met een aantrekkelijke jongeman Chevalier Des Grieux. Ze hebben éénmaal oogcontact en zijn straalverliefd. Maar al spoedig is er, na een kortstondig verblijf met hem in een kleine Parijse woning, een andere kaper op de kust. De puissant rijke oude De Brétegny kan Manon bieden wat de arme Chevalier des Grieux niet kan. Een wuft leven met veel koketterie maar de echte liefde die ze wel ervoer bij haar vorige minnaar ontbreekt. Ze kiest voor De Brétegny. Des Grieux inmiddels in priestertoog, preekt tot zichtbaar genoegen van vrouwelijke kerkgangers, maar ondanks dat hij anders wil doen geloven is hij Manon absoluut niet vergeten. Dat alles begrijpt, ziet en hoort de bioscoopbezoeker dankzij de straalverbinding met de Metropolitan opera.

Manon is des Grieux ook niet vergeten. Hun ontmoeting in de kerk levert het zoveelste prachtige duet op en wie Netrebko ziet verleiden heeft begrip voor de protagonist pastoor, vertolkt door de geweldig zingende Piotr Beczala’, dat hij de verleidingen van Manon niet kan weerstaan. De Pool beschikt over een groot volume en een beheerst pianissimo en komt in de meeste dramatische situaties het best uit de verf. Netrebko is als van ouds. Ze beheerst alle registers maar kan als fysiek rijpe vrouw niet meer echt waarmaken dat we in deze opera te doen hebben met een meisje van zestien. Maar het elan waarmee zij zingt en acteert, doet je dat toch vergeten. Zelden zag je zo’n hartstochtelijke minnaars als Manon en Chevalier des Grieux. Ook in de slotscène waarin Manon uiteindelijk sterft wordt dat op aangrijpende wijze vertolkt.

Het liefdesdrama van de componist Jules Massenet (1842-1912) dat zo tragisch eindigt, bestaat uit schitterende orkestmuziek, die verwijst naar Wagner, en vele aria’s en duetten voorzien van mooie legatobogen. De melodieuze muziek staat steeds in het teken van de stemmingwisselingen ontstaan door de breuken tussen de geliefden en de zinnelijk mondaine schoonheid hetgeen vooral ook in de doorgaans goed uitgevoerde balletten tot uiting komt.

De opera heeft vijf bedrijven, massascènes en één ballet en doet daarom denken aan een Grand Opéra. Volgens de destijds heersende gewoonte werd, vanwege enkele gesproken dialogen, de opera tijdens de première in 1884 in de Opera Comique van Parijs opgevoerd. Het libretto is van Henri Meilhac en Philip Grille. Het was een idee van de componist Massenet om de in 1731 gepubliceerde roman ‘L’Histoire des Grieux et de Manon Lescaut’ van Abbé Prévost op muziek te zetten. Het stuk was destijds een schandaal omdat het handelde over de vrouwelijke seksualiteit en haar macht die erkende burgerlijke normen zou ondergraven. De roman speelt zich af tijdens het regentschap van Philippe d’ Orléans die om zijn seksuele losbandigheid en zijn corrupte levenswandel bekend stond. De librettisten waren wel zo wijs om, na de Duits-Franse oorlog, in hun libretto niet te verwijzen naar Philippe d’Orléans.

De in de Met uitgevoerde massascènes in deze nieuwe productie van de Franse regisseur Pelly zagen er goed uit. Er waren geraffineerde massale bewegingen van de in avondkleding gestoken mannen en vrouwen waarbij, evenals door de dansers, goed gebruik werd gemaakt van de schuin oplopende aangebrachte brede verhogingen op het podium. Het podium was bij ieder bedrijf stijlvol opgebouwd met strakke decors die er soms surrealistisch uitzagen dan weer heel realistisch. De regelmatige bioscoopbezoeker is inmiddels wel vertrouwd geraakt met de beelden achter de schermen tijdens de pauzes. Toch blijf ik me nog steeds verwonderen over de snelheid en de inzet van het Metpersoneel dat er steeds in slaagt om in recordtempo een nieuw toneellandschap op te bouwen.

Nog meer bewondering is er voor dirigent Fabio Luisi die het voor elkaar krijgt om de ene na de andere productie James Levine succesvol te vervangen. Let op: aanstaande zaterdag moet hij weer aan de bak. Ga zelf kijken naar La Traviata van Verdi in de Pathébioscoop! Manon was een succes. La Traviata met Natalie Dessay zal dat zeker ook zijn.

Read Full Post »