‘Alles was ist endet.’ Zo vertelt Erda in Das Rheingold aan Wotan. Zo verging het ook met de IVC-Wagner Academy. Het slotconcert op zaterdag 28 september eindigde om 17.00 uur en daarmee ook een zes dagen durende inspanning voor 23 deelnemers uit negen landen. Dat gold ook voor de toehoorders die even lang getuige waren van de lezingen, de filmpjes en de masterclasses. Vele uren intensief luisteren en het volgen van de aanwijzingen en correcties van de masters vereisten ook van hen een grote mate van concentratie. Die inspanningen worden beloond, want de Academy draagt er wel toe bij dat je een dieper inzicht krijgt in de betekenis van de muziek en in de teksten van de drama’s van Wagner. Ook groeit het respect voor de zangers die constant bezig zijn om door hard werken beter te worden. De aangetrokken masters stimuleren hen continu om hun tekstinzicht zodanig te verbeteren dat de emoties die inherent zijn aan de te vertolken drama’s levensecht met behulp van zang, woord en gebaar worden overgebracht aan het publiek.
De organisatie van het IVC onder leiding van directeur Annett Andriesen had masters aangetrokken van grote faam. Welke operaliefhebber kent niet de tenor Siegfried Jerusalem, de bariton Wolfgang Brendel, de sopraan Nadine Sekunde of de mezzo-sopraan Dunja Vejzovic? Hun enthousiasme tijdens de masterclasses was zes dagen niet te temmen en had een indrukwekkende uitwerking op de deelnemers Zij schonken aandacht aan de ademhalingstechniek, de resonantie en het overbrengen van emoties die toeschouwers kippenvel moeten bezorgen. Soms waren er frappante verschillen hoorbaar voor en na de aanwijzingen van een master. Jammer dat er maar weinig publieke belangstelling was. Of de naam Wagner afschrikt of het uren lang moeten luisteren naar bepaalde frases, ik zou het niet weten.
De lezingen bevielen me minder goed uit. De meeste sprekers hadden door hun saai gepresenteerde lezing nauwelijks contact met de mensen in de zaal. Over de inhoud heb ik, zover ik heb kunnen waarnemen, nauwelijks iemand horen praten of discussiëren. Jammer!
Bijzonder vond ik de masterclass van de dirigent Ed Spanjaard. Hij oefende met ensembles in verschillende samenstelling. Dat had ik nog niet meegemaakt. Stel u voor dat u één van de Walküren bent. U staat naast elkaar en moet een aantal regels samen zingen maar ook solistische teksten in een nogal snel geaccentueerd ritme. Lijkt me razend moeilijk. Spanjaard maakte er in korte tijd een redelijk geheel van. Van groot belang bij de masterclasses is de positie van piano-coaches. Klaus Sallmann en Peter Lockwood, met hun voortreffelijk spel, brachten het op zich door de masters talloze malen te laten onderbreken om de zangers te kunnen corrigeren. Het zijn dienstbare mensen. De paneldiscussie in het conservatorium in Amsterdam toonde aan dat er vaak oneigenlijke argumenten worden gebruikt om de muziek van Wagner af te wijzen of te omarmen.
Het slotconcert op zaterdagmiddag trok een bijna volle zaal. De talenten konden laten horen waar toe zij in staat waren. Wanneer je de masterclasses had gevolgd kon je horen wie vooruitgang had geboekt maar ook dat sommigen iets onder het niveau zongen van wat ze tijdens de masterclass lieten horen. Zenuwen? Ik denk dat iedere toeschouwer wel onder de indruk is gekomen van een of meerdere talenten. Ik werd vooral getroffen door het optreden van Charlotte Jansen, Julia Ostertag, Dashion Burton, Mark Omvlee en Jaap Sletterink met wie ik nog een kort interview had. (zie hieronder) Hulde verdient ook directeur Annett Andriessen. Zij hield zes dagen lang als voortreffelijke gastvrouw en bekwaam organisator de touwtjes strak in handen waarvoor zij terecht bloemen en een warm applaus kreeg.