De stichting Operaclub Nederland heeft het goed voor elkaar. Ze weet jaar in jaar uit interessante opera’s te boeken voor haar leden. Zo ook op 3 mei. Met meer dan 30 leden was ik op weg naar Düsseldorf om Richard Strauss ‘ s vijfde opera te zien: Ariadne auf Naxos. Strauss was een veelzijdig componist. Behalve zijn 15 opera’s schreef hij symfonisch werk, liederen en kamermuziek. De keuze voor Ariadne bleek een zeer gelukkige. Het libretto moge dan voor een aantal mensen niet gemakkelijk te volgen zijn omdat een opera seria en een opera buffa zijn samengesmolten tot een werk, de compositie getuigde van de verbeeldingskracht van de componist en diens trouwe librettist Hugo von Hofmannstahl. Aanvankelijk kreeg men misschien de indruk een rommelige voorstelling te zien, maar naarmate de opera vorderde werd de structuur van de compositie steeds helderder. De waardering overtrof de geringe kritiek van enkelen. Vooropgesteld: Er werd geweldig gemusiceerd en geacteerd en er was voldoende actie op het podium om de aandacht twee uur vast te houden.
Topzangers
Richard Strauss (1864-1949) introduceerde in deze opera, die in 1912 in het Hof Theater in Stuttgart in première ging, verschillende muziekstijlen. De aandachtige luisteraar is het niet ontgaan dat barok, belcanto en kamermuziek deel uitmaakten van deze opera die hoge eisen stelt aan de protagonisten. Het operahuis was er in geslaagd enkele topzangers te engageren die de harten van de toeschouwers sneller deden kloppen. Zo stond bijvoorbeeld de in Californië geboren beroemde sopraan Linda Watson op het affiche. Zij zong moeiteloos met haar krachtige Wagneriaanse stem de Ariadne partij. Zij wist het personage van de als maar treurende Ariadne, die was verlaten door haar geliefde man Theseus, overtuigend neer te zetten. De goed spelende komedianten Harlekin, Brighella, Scaramuccio en Truffaldin waren ‘ commedia dell arte ’ figuren. Zij slaagden er evenwel niet in om met hun grappen en muziek Ariadnes stemming een andere wending te geven. Zij reageerde op de drie mannen met een prachtige en doorleefde aria waarin zij haar verlangen naar de dood weergeeft: ’Es gibt ein Reich, wo alles rein ist.’
De nimfen Najade, Echo en Dryade hadden veel later met hun opgewonden mooie zang wel enig succes toen zij Ariadne aankondigden dat het schip met Bacchus in aantocht was. Toen hij verscheen veronderstelde Ariadne eerst nog dat het de god Hermus was die zij zag, de boodschapper van de dood, die zij zo dikwijls aangeroepen had. Toen zij echter Bacchus ontwaarde voltrok zich een wonder. Ze werden verliefd op elkaar. Toch nog een andere man voor Ariadne…..! De Amerikaanse tenor Erin Vaves zette zijn entree als Bacchus m.i. wat te fel in waardoor hij zichzelf dreigde te overschreeuwen maar gelukkig herstelde hij zich in de laatste minuten van deze hilarische opera.
Komedianten
Hilarisch, hoezo? Omdat Ariadne auf Naxos een opera in een opera is? Daarom is het niet zo gek dat er personages op het podium staan die de rol van componist en muziekleraar vertolken. Die componist was in dit geval weer een topzanger: de Russische mezzo-sopraan
Maria Kataeva als componist
Maria Kataeva. Wat een prachtige klank, wat een dramatiek in die stem toen zij in zak en as zat, zich opgewonden toonde en boos was en vooral reageerde op het besluit van de opdrachtgever om een serieuze opera te combineren met een buffa opera. Over de mannenstemmen die deel uitmaakten van de komedianten geen kwaad woord. Zij speelden met verve hun rollen, maar attractief was vooral het optreden van de vrouwelijke kommediante, de uitdagende Zerbinetta, in de persoon van de Spaanse sopraan Elena Sancho Pereg. Tijdens haar bravourearia ‘Grossmächtige Prinzessin…’ zong zij een aantal ongelooflijke lastige coloraturen om die te besluiten met een haast onneembare topnoot. De boodschap in de tekst van deze misschien wel de moeilijkste aria uit het hele operarepertoire voor een sopraan, was gericht aan de treurige eenzame Ariadne. Zoek een andere man was haar devies. Nee, Zebinetta, de mannenverslindster zou snel een nieuwe liefde zoeken en vinden, liet ze Ariadne in haar uitbundige aria weten. Zelfverzekerd en met pikante gebaartjes maakt zij duidelijk dat zij mannen trouweloos vindt maar dat zij zelf naar nieuwe liefdes snakt. Uiteindelijk constateert ze dat haar preek aan dovemans oren is gericht. Zerbinetta: ‘Het is net of die dame (Ariadne) en ik verschillende talen spreken.’Slechts de verschijning van Bacchus bracht voor Ariadne licht in de duisternis. Zij kon met hem een nieuw leven beginnen.
Neppubliek
Het onmisbare orkest speelde dit keer niet in de orkestbak maar was achter een min of meer doorzichtig gordijn opgesteld. Regisseur Dietrich Hilsdorf wilde dat vermoedelijk zo omdat het publiek naar een opera in een opera keek. Logisch dat je dan ook een orkest ziet met publiek. Dat geschminkte neppubliek plaatste Hilsdorf op de stoelen van de eerste rij. De Strauss muziek vind ik verrukkelijk maar omdat ik op rij drie zat en de zangers vooraan op het podium zongen kon ik niet beoordelen of de menging van het orkestgeluid met dat van de stemmen goed in de zaal overkwam. Na afloop vernam ik dat daar niets op aan te merken viel. Het publiek toonde na afloop haar waardering voor de 17 zangers en het orkest met een stevig applaus. Of deze uitvoering van Ariadne auf Naxos geslaagd was? Ik zou die nog wel eens willen zien. Wie weet!!
Operabeluisteren.nl 
Geef een reactie