Placido Domingo en Olga Borodina
Tachtig mensen kwamen op dinsdag 20 oktober naar het CC Jan van Besouw in Goirle om op een groot filmdoek de opera Samson et Dalila van de Franse componist Camille Saint Saëns (1835-1921) te zien. Een paar uur later gingen ze enthousiast naar huis. Geen wonder, want ze zagen een topvoorstelling uit 1998 van de Metropolitan Opera in New York, onder leiding van de legendarische dirigent James Levine en geregisseerd door Elijah Moshinsky.
De première van deze opera had heel wat voeten in de aarde. Saint Saëns werkte tenminste acht jaar aan deze opera. Het was zijn tweede. In 1877 was het werk klaar Succes leek aanvankelijk niet voor hem weggelegd, want met hulp van Frans Liszt kon de première pas in 1877 in Weimar worden opgevoerd en dan nog wel in de Duitse taal. Pas in 1890 en 1892 konden de Fransen respectievelijk in Rouen en in Parijs het werk bewonderen. Vanzelfsprekend toen in de Franse taal.
Samson et Dalila was aanvankelijk bedoeld als oratorium, maar werd op advies van librettoschrijver Ferdinand toch uitgevoerd als opera. Daar ben ik niet ongelukkig mee! Ik vind het een fantastisch werk.
Interactie
De componist schreef gedurende zijn 86-jarige leven maar liefst 300 composities. Zijn eerste roem ontleende hij vooral aan het feit dat hij een begenadigd piano en orgelvirtuoos was, die op 11 jarige leeftijd in staat was de 32 sonates van Beethoven te spelen. Zijn faam dankte hij ook aan zijn symfonieën, talloze concerten voor piano, orgel en blaasinstrumenten. Met opera had hij niet zoveel op. Behalve Samson et Dalia zijn de 12 andere opera’s in vergetelheid geraakt. Camille’s rijke ervaring met instrumentale muziek droeg een steentje bij om zijn Samson et Dalila rijk te orkestreren. De muziek past het drama als een handschoen. Het werk is doorgecomponeerd met goed in het gehoor liggende melodieën waarbij de componist zijn symfonische capaciteiten stevig aansprak. De prachtige koorpartijen herinneren de luisteraar aan de muziek van Bach en Händel en de dramatische handeling komt fantastisch tot uiting in de sensuele aria’s van Dalila en de met flair te zingen partij van de weifelende Samson, die niet weet of hij aan zijn seksuele verlangens zal toegeven of trouw zal blijven aan de god van Israel.
Het libretto van deze opera is ontleend aan het bijbelse verhaal dat u kunt terugvinden in het oude testament (boek Richtern 14-16). Anders dan wellicht vermoed is de opera in eerste instantie toch geen religieus werk. De opera gaat vooral over de sterke interactie tussen het liefdespaar Samson en Dalila, vertolkt door de toen in grote vorm verkerende tenor Placido Domingo en de subtiel zingende Russische mezzosopraan Olga Borodina. De opera heeft een spannend verloop mede door de interventies van de Filistijnse hogepriester van de god Dragon, bekwaam neergezet door de Russische bas bariton Serge Leiferkus. De spanning in de relatie van Samson en Dalila wordt vooral veroorzaakt door de dubbele agenda die beiden hebben. Samson wil met zijn ‘bovennatuurlijke kracht’ zijn volk bevrijden van de onderdrukking van de Filistijnen maar hij wil ook de god van Israël trouw blijven. Er liggen echter gevaren op de loer. Door zijn verliefdheid op de Filistijnse Dalila is hij een kwetsbaar personage geworden. Dalila’s erotisch gedrag kan immers de oorzaak worden van het ontfutselen van het geheim van zijn mysterieuze kracht. Tot driemaal toe weerstaat hij de avances van Dalila maar daarna gaat hij voor de bijl en komt dan door verraad in handen van zijn triomferende vijanden. Dalila is een patriottistische vrouw. Ze wil Samsons ondergang en ze wil haar volk wreken, zonder daarvoor geld aan te nemen van de hogepriester. Samson moet voor Dalila een begerenswaardig personage zijn geweest, want hoe had zij anders de aria ‘Mon coeur s’ouvre à toi’ zo sensueel, begeleid door mysterieuze orkestmuziek, kunnen zingen terwijl zij zegt hem te haten?
Exotisme
Placido Domingo en Olga Borodina zingen en acteren beiden op hoog niveau. Maar zij niet alleen. Orkest, koor en de leden van het ballet maken ook grote indruk in het laatste bedrijf tijdens een bacchanaal waarin de Filistijnen, met Dalila en de hogepriester voorop, de spot drijven met de vastgebonden, inmiddels blinde Samsom. De Filistijnen uiten uitzinnig hun vreugde met een geweldig kleurrijk ballet waarin ook de fascinatie voor het exotisme van de componist, door zijn veelvuldig bezoek aan Algerije, aan het licht komt. En Samsom? Hij verstoort hun feest door de enorme tempelzuilen van hun plaats te duwen en iedereen de dood in te jagen. Maar dat wist u natuurlijk al.
Operabeluisteren.nl 
Geef een reactie