Aangetrokken door het mooie weer met hoge temperaturen kozen de Tilburgse Operaliefhebbers er voor om de operavoorstelling, op zondag 8 mei van de Metropolitan Opera in de Pathé bioscoop in Tilburg, aan zich voorbij te laten gaan. De in HD kwaliteit vertoonde opera Elektra van Richard Strauss vormde het sluitstuk van een geslaagd operaseizoen met veel prachtige producties. Slechts vijftien mensen zagen zondag de imponerende Elektra van Patrice Chereau geregisseerd door Vincent Huguet. De afwezigheid van veel trouwe bezoekers gaf mij een unheimisch gevoel omdat een collectief enthousiaste nababbel met een drankje en hapje wel op het programma stond, maar daardoor niet tot zijn recht kwam. Er was wel voldoende aanleiding voor een evaluatie. Ik vroeg me af of de afwezigheid van de trouwe bezoekers alleen toe te schrijven was aan het mooie weer of aan weerzin om zich in te spannen om naar muziek te luisteren waarin Richard Strauss de deur naar de atonaliteit wagenwijd openzet. De componist presenteert een nieuwe klankwereld met dissonanten en Sprechgesang. Dat wordt niet door iedere operaliefhebber gewaardeerd.
Topuitvoering
Elektra van Strauss zag het levenslicht in 1909 vier jaar na de première van zijn opzienbarende opera Salomé die net als Elektra het publiek provoceerde met zijn moderne muziek. In de loop van de tijd zag ik meerdere topuitvoeringen van dit werk. Deze, van de Met, zet ik graag bij in dit rijtje. Met een maximum aan orkestleden leidde dirigent Esa-Pekka Salonen, samen met het uitstekend en intensief spelende orkest de protagonisten naar wellicht het toppunt van hun mogelijkheden. De hoofdrol was weggelegd voor de Zweedse sopraan Nina Stemme die een onvergetelijke, wraakzuchtige Elektra vertolkte. Deze rol is uitermate zwaar. Het personage staat onafgebroken op het podium en de rol vereist, naast een dramatisch, volumineuze stem, de mogelijkheid tot het zingen van lange topnoten. Stemme bleek door een grote fysieke inspanning daartoe in staat. Bovendien was haar acteerprestatie boven alle lof verheven. Iedere frase, iedere stemmingswisseling werd in haar mimiek en houding weerspiegeld. Wellicht is Stemme de meest ideale Elektra van dit moment. Dat geldt ook voor de Duitse 60 jarige mezzosopraan Waltraud Meier als Klytämnestra. Haar spannende dialoog waarin ze bij uitzondering haar dochter Elektra om raad vraagt hoe haar te verlossen van haar nachtmerries, was een waar hoogtepunt.
De wraakzuchtige Elektra, die ieder moment van de dag de gepleegde moord door haar moeder en haar stiefvader op de door haar geliefde vader Agamemnon betreurt, weet daar wel het antwoord op. Klytämnestra en Aegisthos moeten worden omgebracht liefst met de bijl die zij gebruikten om Agamemnon te doden.
Zij roept de hulp in van haar zus Chrysostomus. Zij wil Elektra echter niet bijstaan bij het uitvoeren van een moordaanslag. Zij acht zich daarvoor niet geschikt. Zij wil een ander leven dan Elektra. Een leven dat niet vergiftigd wordt door wraakgevoelens en waar zij kan ontsnappen aan de sombere sfeer in het kasteel waarin zij woont. Ze verlangt naar een gewoon gezin met de liefde van een man en wil kinderen baren. De lyrische sopraan Adrianne Pieckzonka maakte haar rol door haar expressiviteit waar.
Ultieme wraak
Wanneer de dood gewaande Orestes, de broer van Elektra en Chrysothemis, ten tonele verschijnt en hij het zijn plicht acht om de door Elektra beraamde moord uit te voeren, vergeet zij hem de bijl mee te geven, die zij jarenlang voor dit doel bewaarde. Voor de ontmoeting tussen Elektra en Orestes, na de thuiskomst van Orestes, componeerde Strauss ontroerende muziek waarin toch weer een glimp van liefde in deze opera doorklinkt. Dat is nodig, want men kijkt voortdurend naar de duistere krachten in de diepste krochten van de menselijke ziel.
Een contrast met de drie grote vrouwenrollen was het optreden van de bas Eric Owens. Hij zong prachtig en vastberaden met zijn donker getimbreerde stem. Hij wist waarvoor hij was thuisgekomen. De dood van Agamemnon wreken! Hij slaagt daarin. Het overheersende leidmotief, ook wel het Agamemnonmotief genoemd, en meteen gepresenteerd bij de aanvang, is hartverscheurend en komt zowel in een majeur als mineursetting terug. Het motief herinnert ons aan wat voor de aanvang van deze opera gebeurde: Koning Agamemnon werd in bad werd vermoord door zijn vrouw Klytämnestra en haar minnaar Aegisthos.
Het decor van Richard Peduzzi was eenvoudig en gaf goed het grauwe klimaat weer waarin zich het hele drama afspeelt dat ontleend is aan de Griekse tragedie van Sophocles; Hugo von Hofmannstahl schreef het libretto.
De afwezigen weten niet wat zij gemist hebben en dat is maar goed ook. Ze zouden er spijt van krijgen de Pathé bioscoop links te hebben laten liggen.
Operabeluisteren.nl 
Geef een reactie