Zondag 3 December: Opera ‘The exterminating Angel‘ in de Pathé bioscoop Tilburg

 In de Pathé bioscoop van Tilburg kunnen operaliefhebbers op zondag 3 december de opera ‘The exterminating Angel’ van Thomas Adès zien. Omdat ik die dag verhinderd ben, ging ik op maandag 27 november al naar Kinepolis in Antwerpen om daar op een groot filmdoek het werk te zien.
Na de hartstochtelijke reacties op zijn laatste opera, ‘The Tempest’ presenteerde de Met nu de Amerikaanse première van Thomas Adès ‘The exterminating Angel’. De opera vertelt een surrealistisch fantasieverhaal, gebaseerd op Luis Bunuels’ beroemde film ‘El Angel exterminador’ uit 1962, over een etentje waaruit de gasten niet kunnen ontsnappen. Tom Cains, die het libretto schreef, regisseerde de nieuwe productie en Andès dirigeerde zelf zijn avontuurlijke nieuwe opera uit 2016.

Obstakels
 Avontuurlijk was de opera voor de protagonisten zeker, maar ook voor het publiek! Stel je eens voor dat je naar een opera gaat en dat je na afloop door een echtpaar, Lucia en Edmunda de Nobile in dit geval, wordt uitgenodigd voor een copieus diner. Je wordt verwelkomd in een schitterend huis, vol met prachtige meubelstukken, waar een chic gezelschap aanwezig is en de tafel reeds gedekt staat. Je kent er behalve het echtpaar, dat je uitnodigt, niemand. Er blijken meerdere paren te zijn waaronder een incestueus stel. Wanneer je op een zeker moment naar huis wilt, blijkt dat er iets goed mis is. Niemand kan het huis verlaten. Wat daarvan de oorzaak is kom je niet te weten. Wil niemand de eerste zijn die het huis verlaat? Zijn er interne of externe obstakels die verhinderen dat iemand de buitenlucht in stapt? De gastheer en zijn gasten zijn niet in staat om verandering te brengen in de situatie. De nacht wordt gezamenlijk doorgebracht. De tijd die daarop volgt duurt langer dan een etmaal. De  verhouding tussen de mensen wordt steeds meer gespannen. Men heeft honger en dorst. Enkelen worden onwel of sterven zelfs. Er ontstaat agressie, wanhoop en woede over de onverklaarbaarheid van het probleem. Een arts probeert de gemoederen, steeds zonder succes, te bedaren nu de gasten in snel tempo hun maskers verliezen en de humaniteit van het gezelschap steeds verder zoek raakt. Al tijdens de eerste acte ervaar je naar een opera te kijken waar de waanzin op de loer ligt. Je bent getuige van alledaagse conversaties die te heftig zijn voor mensen die elkaar pas net kennen. Iedereen praat met iedereen en de muziek kent geen rustpunt zo dat je je afvraagt hoe je na twee uur en veertig minuten luisteren en kijken uit de bioscoop zult komen. Dat blijkt toch mee te vallen.

Wanhoop en verwarring
 De personages slagen erin hun wanhoop en verwarring in het tweede bedrijf via ‘Sprechgesang ‘ te uiten met daarbij passende instrumentale klanken. Toch zijn de vele hoge tonen van Audrey Luna als Leticia, de operazangeres voor wie het diner is georganiseerd, menig luisteraar wat te machtig. Ook de tenoren laten zich niet onbetuigd en gebruiken veelal de hoogste tonen van hun stemvak. Een rustmoment is het duet tussen Beatriz en Edmundo in het tweede bedrijf.
Na verloop van tijd raak je gewend aan de muziek van Adès. Zijn muziek vertegenwoordigt vele stijlen. Hij laat het orkest stevig uitpakken en maakt o.a. gebruik van de ‘ ondes-Martenot ‘, een elektronenbuis om een geluidsgolf te genereren. Het electronisch instrument suggereert de mysterieuze kracht die de personages in de kamer vasthoudt.  Adès muziek is modern en hij geeft de vijftien hoofdrolspelers alle gelegenheid om tijdens de vele ensemblezang hun kunnen te demonstreren. Het paar Amanda Echalaz en Joseph Kaiser, de vertolkers van Lucia en Edmundo, is uitstekend op dreef en zelfs de veteraan  Sir John Thomlinson weet goed zijn mannetje te staan. Alice Coote blijkt opnieuw te beschikken over een goot acteertalent in de rol van Leonora Palma. Kortom  de zangers leggen vooral in de dramatische momenten veel beleving en emotie in hun optreden.

De Brit Thomas Adès, die zelf dirigeert, verrast menigeen met zijn compositie uit 2016. Het was mooi om mee te maken hoe een moderne componist weet door te dringen tot het repertoire van de Met dat bijna uitsluitend bestaat uit werk gecomponeerd tussen 1600 en 1610. De opera ontroerden me niet, maar ik was toch blij met deze opera kennis te maken.
Operaliefhebbers zijn geen avonturiers. De zaal met 700 plaatsen was slechts door 50 diehards bezet. Jonge moderne mensen? Nee, oudjes zoals ik!

Advertentie

Read Full Post »

Fraaie uitvoering Andrea Chénier in CC Jan van Besouw

Het operaprogramma in CC Jan van Besouw in Goirle werd op 28 november jl.  vervolgd met de opera Andrea Chénier van Umberto Giordano (1867-1948). Dit keer een werk zonder fraaie cantilenen, thrillers en coloraturen maar wel doorgecomponeerd en waarbij recitatieven en aria’s vloeiend in elkaar overgaan. Het orkest is nu meer als een grote gitaar waarbij de akkoorden onder de zangpartijen zijn aangebracht. Het publiek ziet en hoorde dit keer een opera van een vertegenwoordiger van het zogenaamde verisme. Een genre dat floreerde tussen 1875 en 1940 waarbij de librettisten niet schroomden de rauwe werkelijkheid van het leven op te tekenen. Geen plaats dus voor mythologische en verheven verhalen. Wel voor hoog oplaaiende emoties, zoals extreem verdriet en heftige liefde, waar het publiek een tijdlang de neus voor ophaalde. Andrea Chénier is zo’n opera gebaseerd op het libretto van Luigi Illica op is. Een opera over standsverschillen, armoede en rijkdom maar ook over wreedheid, loyaliteit en rechtvaardigheid tijdens de Franse revolutie. Wat is gruwelijker en dramatischer dan een revolutie waarin burgers pal tegenover elkaar staan en de guillotine overwerk moet verrichten?

We zijn in 1879 in de aristocratische bubbel van chateau Coigny waar de gravin en haar familie blind blijken te zijn voor de gevaren van de revolutie die door Frankrijk waart. De Gavotte wordt gedanst door de adellijke familie en haar gasten. De dans wordt onderbroken door opgewonden jongeren van de straat die het feestje van de adel willen verstoren. Carlo Gérard de bediende van de gravin werkt hen weer naar buiten. Hij is verliefd op de dochter van de gravin: Maddalena. Op een zeker moment smijt lakei Gérard, die genoeg heeft van zijn dienstbaarheid aan de aristocratische familie, zijn livrei weg en sluit zich aan bij de Jacobijnen. Op het feest is ook de dichter Andrea Chénier. Niet direct een aanhanger van de Jacobijnen. Hij draagt een vers voor en toont zich wel als een rebel die liever in andere kringen verkeert. Maar ook hij is, net als Gerard, verliefd op Maddalena. Als gevolg van de revolutie raakt zij alles kwijt raakt en zoekt later op straat bescherming bij Chénier. De twee liefdesrivalen Gerard, die zich inmiddels bij de revolutionairen heeft aangesloten, en Andrea Chénier komen tegenover elkaar te staan tijdens een proces. Gerard heeft Chénier aangeklaagd. Hij zou Robespierre hebben beledigd. Ook na intrekking van de aanklacht wordt de dichter toch met vele anderen veroordeeld tot de guillotine. Chénier belandt in de gevangenis van Saint Lazare en daar neemt Maddalena, door de hulp van de vergevingsgezinde Gerard, de plaats in van een andere vrouwelijke gevangene zodat zij en Chénier hun wens in vervulling zien gaan: samen sterven op het schavot.
In de opera komen tal van historische personages voor zoals Chénier in 1762 geboren en in 1794 terechtgesteld. Hij citeerde toen de bekende regels ‘O mijn pen! Gif, gal en verschrikking, mijn God, door u alleen houd ik mijn strijd vol’ uit het toneelstuk Andromaque van Racine.

Verzoenend gebaar tussen Gerard en Chenier

De geslaagde productie van regisseur David McVicar is opgenomen in 2015 in het Royal Operahuis Covent Garden. De casting is uitstekend. De Duitse tenor Jonas Kaufman maakt zijn roldebuut in de veeleisende titelpartij. Wie kan die rol beter zingen? Zijn vier grote aria’s zingt hij heel gemakkelijk. De hoge tonen lijken er moeiteloos uit te komen. Eva Maria Westbroek zingt haar rol als Maddalena voor het eerst scenisch op de planken. Zij brengt een zelfverzekerde, ontroerende, opofferende vouw voor het voetlicht. Natuurlijk vormt haar ‘La mamma morta’ een hoogtepunt, net als het slotduet met Kaufman  ‘Vicino a te’. Eva Maria is een graag geziene zangeres in Covent Garden met haar achtste glansrol. Ook de stentorstem van Željko Lučič doet het goed als de geëmotioneerde Gérard. Zijn aria ‘Nemico della patria’ uit de derde akte zingt hij voorbeeldig. De kleinere rollen zijn goed bezet, het koor zingt prachtig en dirigent Antonio Pappano staat voor een pittige, kleurige begeleiding.

Op de regie van David McVicar, de decors en de kostuums valt weinig aan te merken. Hij schetst zijn personages en hun relaties uitstekend en deze opvoering van Andrea Chénier kan worden bijgezet als een van de meest geslaagden.

Read Full Post »

Beste operaliefhebber,

 Sinds ik in 2016 verhuisd ben van Goirle naar een appartement in Tilburg is er veel gebeurd.
Er was veel belangstelling van vrienden en kennissen voor ons nieuw onderkomen. Wij hadden genoeg te doen om ons bezig te houden en het ons zo geriefelijk mogelijk te maken.
Dat ik een fervent Operaliefhebber ben weten de mensen die regelmatig inloggen op mijn weblog wel.
Ik had gedacht na de verhuizing meer tijd te kunnen besteden aan mijn liefde voor muziek. In werkelijkheid gebeurde dat niet. Wel ging ik trouw op zondagmiddag naar HD voorstellingen in de Pathé bioscoop met haar meer dan voortreffelijke uitvoeringen vanuit het Operahuis de Metropolitan Opera van New York. Ik nam ook deel aan enkele operareizen naar West Duitsland. Zelfs een complete Ring des Nibelungen in Wiesbaden liet ik me niet ontgaan. Maar in onze eigen huiskamer kwam het er maar zelden van een opera te beluisteren. Van de televisiezenders Mezzo en Bravo maakte ik maar matig gebruik en mijn geluidsinstallatie leek in de ww. Vooral Brava programmeerde naar mijn zin te veel dezelfde opera’s.  Aan het snuffelen naar minder bekende opera’s kwam ik niet toe.

U moet weten dat ik al sinds jaar en dag voetballiefhebber ben en inmiddels 75 jaar betrokken bij Willem II. Voldoende reden om een biografie uit te geven volgens schrijver Thomas Rensen, die sinds 2001 als vrijwilliger aan de club is verbonden. Die biografie is er na vier jaar interviewen, teksten corrigeren en wat daar nog meer bij komt kijken,  gekomen. Op 14 oktober 2017 was het zover. Al had ik aanvankelijk weinig zin in een biografie, nu het boek er is ben ik er blij mee. Daarbij komt dat ik weer meer tijd heb om me met de wereld van opera bezig te houden.

Afgelopen week was de omslag. Ik zag maar liefst drie opera’s in vier dagen.
Eerst op Mezzo “ de bruid van de Tsaar “van Rimsky Korsakov. Een dag later via de website van Arte de opera Lucio Silla van Mozart, en zondagochtend Aida van Verdi.
“ De bruid van de Tsaar ”vond ik heel bijzonder. Ik had het werk nog nooit gezien. Een synopsis kon ik op internet niet vinden en ook mijn operaboeken lieten me in de steek. Ik keek daardoor naar het werk met te weinig informatie. Kan iemand me nog aan de synopsis van deze opera helpen? Mail me die dan naar: peterannee@gmail.com. De dvd opname ga ik zeker aanschaffen. Meest opvallende protagonist? De formidabel zingende mezzosopraan Anita Rachvelishvili, die me een tijd geleden al opviel als een geweldige Amneris in Aida!

Over de opera Lucio Silla gaf ik vrijdag jl. al informatie via mijn weblog. Ik schreef over prachtige muziek gespeeld door het geweldig orkest van de Munt in Brussel met een excellerende Lenneke Ruiten en een overtrokken regie. Enkele van mijn lezers hebben dit werk afgelopen zondag gezien in Brussel. Ik zou het leuk vinden als men mij een korte indruk geeft van de voorstelling. Eveneens via mijn e-mail adres graag.

En tenslotte Aida. Nog geen drie maanden geleden had ik zeker vijf opnamen van Verdi’s meesterwerk bekeken en nu kreeg ik een dvd aangeboden met een opname van Aida vanuit de Salzburger Festspiele met een fantastische cast. De grootste verrassing was dat de Aidarol bezet werd door de beroemde sopraan Anna Netrebko, die de afgelopen jaren vooral furore maakte als colloratuursopraan bij talloze opera’s buffa. Als vertolkster van Rossini, Donizetti en Mozart kennen we haar allemaal. In La Traviata als Violetta had zij al een aantal jaren geleden succes. Nu is ze overgestapt van lichtere rollen naar de zwaardere o.a. in Il  Trovatore, Aida en onlangs in Lohengrin van Wagner. Opvallend is dat Netrebko’s stem is de afgelopen jaren wat donkerder is gekleurd hetgeen haar goed van pas kan komen in haar nieuwe rollen.
De rol van Amneris in Salzburg werd subliem gezongen door de Russische mezzosopraan Ekaterina  Semenchuk  (luister eens naar haar op YouTube!). Zij was de evenknie van Netrebko, die nu de concurrentie moet aangaan met andere grote sopranen in het zwaardere genre. Met grote belangstelling volg ik haar carrière.

Ik ben benieuwd wat de komende tijd weer op mijn weg komt. Hopelijk ook nieuw werk. Ik houd u op de hoogte.
Bedankt voor een eventuele reactie.

Hartelijke groet,

Peter Année

Read Full Post »

Mozarts muzikale schoonheid, winnaar in Lucio Silla

Lenneke Ruiten en Jeremy Ovenden

De secretaris van Operaclub Nederland bood de leden de mogelijkheid om zich extra voor te bereiden op het bezoek aan het operahuis De Munt in Brussel door hen er op te wijzen dat de opera Lucio Silla al op donderdag  9 november te zien was op een website van Arte. Dank daarvoor want ik was blij met de uitzending die op het scherm van mijn pc verscheen. Zeker omdat ik het bezoek op zondag 12 november aan de Munt niet kan meemaken.

Beeld en geluid kwamen volmaakt door. Lucio Silla had ik enkele decennia geleden eenmaal gezien. Ik kan me van het libretto niets meer herinneren maar wel nog dat ik de muziek prachtig vond. En dat laatste was  ook nu het geval.

De kijkers zagen een opera seria uit 1772 die Mozart als 16 jarige al componeerde tijdens een reis door Italië. Het was zijn 5^e opera.

Allereerst gaan mijn complimenten naar het orkest van de Munt dat met lef excelleerde  met schitterend spelende strijkers, met  explosieve tremolo’s en vooral met veel pit. Meeslepend!

Onvergetelijke prestatie
De cast was ook voorbeeldig met als uitblinker de Nederlandse sopraan Lenneke Ruiten. Lenneke, in 2002 nog winnaar van het IVC in Den Bosch, zong de rol van de beoogde geliefde van de machtige dictator Lucio Silla (130-78 voor Christus). In mijn ogen zette zij een onvergetelijke prestatie neer door de lange moeilijke coloratuuraria’s van protagonist Giunia met groot vertoon van vocale macht te zingen waarbij ze er in slaagde deze te voorzien van sterk dramatische accenten.

Giunia’s minnaar Cecilio werd vertolkt door de mezzo-sopraan Anna Bonitatibus. Ze was niet de evenknie van Ruiten maar vertolkte haar broekenrol naar behoren met een expressieve voordracht  en waarbij zij de nodige snijdende dissonanten liet horen. Zij leverde een goede prestatie. Aan de Britse tenor Jeremy Ovenden was de rol van Lucio Silla toevertrouwd. Hij had een wat slanke stem die hij moest inzetten om zijn sadistische rol waar te maken. Geen gemakkelijke opgave. Zijn dwangmatige, opdringerige en seksueel overschrijdende escapades ten opzichte van Giuna deden me onmiddellijk denken aan de hype rond # Me Too. De overige rollen werden goed ingevuld. Het koor van De Munt zong ingetogen maar daar is niets mis mee.

Regie
 De meeste opera’s hebben een kernboodschap. Die was hier overduidelijk: Weg met de dictators en rechtvaardigheid voor iedereen. De Duitse regisseur Tobias Kratzer wilde de relatie tussen politieke macht en persoonlijke verdorvenheid aan de kaak stellen. Daarvoor introduceerde hij tijdens de ouverture beelden van Poetin, Trump en playboy Hefner. Genoemde relatie kreeg in de toneelbeelden die daarna volgden nauwelijks of geen vervolg. Kratzer verruilde het oude Rome voor een roterende moderne luxe villa waarin zich allerlei gebeurtenissen afspeelden zoals de verleidingspoging van Silla ten opzichte van het object van zijn seksuele begeerte Giunia. Met oesters en bubbels  denkt hij haar gunsten te winnen maar zij straft hem af door een glas wijn in zijn gezicht te smijten. Later zal hij haar verkrachten wanneer hij ervaart dat zijn avances niet het beoogde resultaat oplevert. Die beelden worden op een in tweeën gedeeld podium zichtbaar. Links kijkt Silla met enige emotie naar de tv opnamen van zijn perverse gedrag en de vernedering die zijn slachtoffer daarbij ondergaat en rechts zien de toeschouwers de beelden die Silla zag van wat er in werkelijkheid zich afspeelde. Ze zijn verre van aangenaam en te recht voor zijn raap. Hierover kan men uiteraard van mening verschillen. Het had wellicht wat subtieler gekund. Ongetwijfeld komt de discussie hier nog over op gang.

Ontroerd
Het laatste bedrijf kent een onverwacht einde. Silla heeft de geliefden in zijn macht. Giunia en Cecilio zijn er van overtuigd dat zij zullen worden gedood maar dan voltrekt zich een wonder: Silla is zo ontroerd over de trouw en standvastigheid van het liefdespaar dat hij hen ‘vergeeft’ en ze toestaat te trouwen.

Vermoedelijk vraagt iedere toeschouwer zich na afloop af waar die ontroering op gebaseerd is en wat er aan het paar te vergeven viel. Misschien kom ik daar nog wel achter.

Conclusie: de muziek was prachtig, de personenregie te heftig en er was mijn inziens sprake van enige discrepantie tussen muziek/libretto en regie/toneelbeelden. De voorstelling is tot 15 november nog te zien in De Munt in Brussel. De moeite waard!

 

Read Full Post »