Attila van Verdi vooral door Italianen zeer gewaardeerd

De meesten van de ruim zestig bezoekers waren enthousiast over wat ze op 16 november 2021 is het Cultureel Centrum Jan van Besouw hoorden en zagen.
Het betrof dit keer een opname van Verdi’s opera Attila. De voorstelling van zijn negende opera werd in 2016 opgenomen in Teatro Comunale di Bologna met in de hoofdrollen: Ildebrando D’Arcangelo (bas) in de titelrol, Ezio als Romeinse generaal, Odabella als de minnares van Foresto, Maria José Siri (sopraan), Foresto, leider van bewoners van Aquileia, Fabio Sartori (tenor). Koor en orkest stonden onder leiding van dirigent Michele Mariotti. De regie was van Daniele Abbado.

Bevrijdingsopera’s
Attila stamt uit de tijd dat Verdi (1813-1901) overbelast was door het omvangrijke werk aan zijn eerste tien opera’s. Verdi voelde zich een lange tijd niet fit. Bovendien had hij zijn vrouw en twee kinderen verloren en beperkte zijn werk zich voornamelijk tot bevrijdingsopera’s. Daarin kwamen dictators voor, rebellen en veel soldaten en officieren. De protagonisten die deze rollen vertolken zijn doorgaans zangers die stevig voor de dag kunnen komen. Ze beschikken over een groot volume, ze stellen zich krijgshaftig op en het lijkt wel of ze weinig empathie hebben voor hun medemensen. Attila, de koning van het nomadenvolk de Hunnen, is daar een voorbeeld van. Hij leidde zijn volk van 434 tot en met 453. Attila was door de vernietigende kracht van zijn leger een bedreiging vooral voor de in Italië wonende bevolking. Hij had veel vijanden. In deze opera moest hij het o.a. opnemen tegen generaal Ezio, de afgezant van de keizer van Rome, die in onmin leefde met zijn superieuren. Ezio stelde dan ook aan Atilla voor om de wereld als het ware te verdelen. Attila mocht de heerschappij krijgen over het universum op voorwaarde dat hij, Ezio, Italië in zijn macht zou krijgen. Attila ging niet op dit voorstel in waardoor de verhouding tussen deze twee krijgers gespannen bleef en zijn hoogtepunt vond in het plan van de burger Foresto uit Aquilino om samen tegen Attila niet alleen in het strijdperk te treden maar hem ook nog te vergiftigen. Dat laatste werd voorkomen door Odabella die Attila op de hoogte bracht van de geplande moordaanslag. Dat Attila in de finale van de opera toch het loodje legde was opnieuw toe te schijven aan Odabella, die Attila met het zwaard, waarmee haar vader ooit door Attila was doodgestoken, uit wraak daarvoor Attila het eeuwige leven in joeg.

Odabella fantastisch
De cast zag er goed uit. De muziek was de protagonisten op het lijf geschreven. Uitblinker was in mijn beleving de sopraan Maria José Siri. De Uruguayaanse sopraan werpt zich in de rol van Odabella, op als een verleidster en doder. Ze toont daarbij durf, vaardigheid en kracht en handhaaft een hoge vorm van expressie. Ze bereikt met groot gemak haar hoge tonen en beseft dat ze haar coloraturen en spectaculaire aria’s in dienst moet stellen van het drama. Ze houdt vol overtuiging van haar minnaar Foresto, vertolkt door de wat zwaarlijvige Fabio Sartori. De tenor heeft een mooie heldere stem. Zijn stembuigingen zijn een lust voor het oor. Iets meer oog voor het acteren zou niet verkeerd zijn. Zijn collega, de bas-bariton Ildebrando d’Arcangelo als Attila, profileert zich als een ongetemde bruut die niet aarzelt om Odabella tot vrouw te nemen zonder haar toestemming te vragen. Met gevangen genomen krijgers en burgers gaat hij niet zachtzinnig om. De bariton Simone Piazolla als Ezio tracht de evenknie te zijn van Attila. Dat lukt hem niet maar zijn zangprestatie is prima. Hij vervult tijdens zijn aria’s en duetten de rol die hem aantrekkelijk maakt voor de toeschouwers. Die van een militair die zich kennelijk ook met politiek bemoeit maar op dat laatste vlak niet succesvol is.

Koren
Een opera van Verdi wordt door veel mensen beoordeeld op grond van de kwaliteit en de veelheid koren. Daar heeft men in Attila niet over te klagen.

Iedere strijdbare figuur op het podium heeft zijn eigen aanhang. Soms zijn dat soldaten, dan weer brave en/of klagende burgers. De koren bewegen zich wat statisch over het podium maar de vele mannen en vrouwen zingen gedisciplineerd en enthousiast. Daarbij zorgde Verdi er voor dat er diverse koorpartituren in deze opera zijn opgenomen die wat luchtig zijn en voorzien van een dansritme waardoor de somberheid van het werk toch de lichte toets krijgt die het verdient.

De opera Attila werd evenals Nabucco door de toenmalige Patriottische Italianen ervaren als een strijdkreet die pleitte voor een Italiaanse eenwordingsbeweging. Daar droegen de koren in niet geringe mate aan bij.

Herinnering
Tientallen jaren geleden werd dit werk opgevoerd in de Schouwburg van Tilburg. Het koor bestond uit amateurs onder leiding van de bekende dirigent Jan Janssen. Ik herinner me nog goed hoe die uitvoering in de smaak viel. Enthousiasme en veel oefenen lagen aan de basis van het succes. Bij mij viel het werk zodanig in de smaak dat ik me na zoveel jaren verschillende delen uit het werk van Verdi kan herinneren.  Zelfs dat Peter van Hoesel uit Riel de rol van Attila bekwaam invulde!

Samengevat: Attila’s huidige uitvoering van de producent Daniele Abbado’s met de  gevreesde krijgerkoning Ildebrando d’Arcangelo en Marie José Siri als een formidabele Odabella, is de evenknie van de meest bekende uitvoering onder leiding van dirigent Mutti met Samuel Ramey als Attila in 1991 in de Scala van Milaan.

Advertentie